Tot de winter er op volgt is wel een heel toepasselijke titel voor de schrijver en dichter die in november 80 jaar hoopt te worden. ‘En als vanouds is de poëzie van Tellegen hartverwarmend en troostrijk’ (NRC Handelsblad).

Uit deze nieuwe bundel koos het VPRO-tv-programma Brommer op Zee in juni 2021 het gedicht ‘Het gelijk aan mijn zijde’ en maakte daar een bijzondere animatie van.

Wie of wat is wonderbaarlijk? Wonderbaarlijk is ongrijpbaar maar herhaalbaar, ze is ‘een besef’, een ‘samenloop van omstandigheden’, ze is alles tegelijk. Wonderbaarlijk twijfelt, zegt dat het regent, wordt wakker, is een engel in het zwart die haar vleugels heeft verloren, maar ook een meisje dat haar zinnen nooit afmaakt. Ze is het personage in de nieuwe bundel van Toon Tellegen, en het enige wat steeds opnieuw over haar gezegd kan worden is: ‘Zij houdt van mij.’

‘Kijk, daar komen mensen aan.’ Zo begint De optocht, een groots gedicht, waarin alle mensen – verlorenen, gelukzaligen, onschuldigen, eenzamen, hebzuchtigen – één lange apocalyptische stoet vormen. Ter gelegenheid van Toon Tellegens verjaardag verschijnt dit zeer lovend ontvangen boek in een nieuwe, uitgebreide editie, op verzoek van de dichter met prachtige tekeningen van Annemarie van Haeringen.

Een leven trekt voorbij in de nieuwe bundel van Toon Tellegen. Herinneringen aan vroeger wisselen af met overpeinzingen over het voorbijgaan van de tijd. Langzaam glijden we langs een helling en raakt onze tijd op, zien we de dood dichterbij komen. Zoals in het gedicht ‘Op weg’:

Ik wou dat ik langs een weg liep die onbegaanbaar was,zodat ik moest terugkeren, maar niet terugkeerdeen maar doorliep en doorliep,het verschil tussen begaanbaar en onbegaanbaar nog niet wist.

Toon Tellegen maakte voor deze bloemlezing zelf een keuze uit zijn allermooiste gedichten. Vanaf zijn eerste bundel tot aan zijn recentste dicht hij over ons, de mens, over het leven, de liefde, de twijfel en de dood. Soms zijn die gedichten ingetogen en melancholisch, dan weer spreken ze met uitroeptekens van hoop, verlangen en geluk. En steeds gaan ze over herkenbare gedachten en gevoelens, van het verdrietigste treurgedicht tot de gloedvolste liefdespoëzie.

SPIJT

Het spijt me.

Die drie woorden!

die zijn geboren uit ontgoocheling

en een zucht van onnadenkendheid

die zijn groot geworden in het naargeestige midden

tussen lief en leed

die door het leven hebben gemarcheerd

één twee één twee,

dromend van een oogopslag

en die ongemerkt van betekenis zijn veranderd,

verbleekt

in het lege aangezicht van onbekenden

hemels en vergeefs

o het spijt me, het spijt me!

Toon Tellegen stelt in deze bundel persoonlijke gedichten de afstand tot de ander centraal. Soms is die afstand letterlijk onoverbrugbaar, zoals bij overleden dierbaren: ‘waarom wil mijn moeder nog altijd iets van mij weten? / het is winter, ze staat voor het raam, tussen de vitrages, / ik kijk haar aan, glas tussen ons en schaamte’. Maar ook bij ontmoetingen in het dagelijks leven lijken hij en de anderen van elkaar verwijderd en onbereikbaar, zoals in de prachtige reeks ‘Twee vrouwenâ...