In zijn kenmerkende scherpe stijl legt Heijne glashelder de grote ambivalenties van onze tijd bloot.

Gewoon jezelf kunnen zijn – dat was de mantra die Bas Heijne zo’n beetje zijn hele leven begeleidde. Meer vrijheid voor het individu, zelf je eigen leven kunnen vorm geven, je eigen keuzes maken, gelijkwaardigheid op-eisen in de samenleving. Lang sprak het allemaal vanzelf.

Inmiddels dringen de schaduwkanten van dat ideaal zich op. We zijn onmiskenbaar vrijer geworden, maar waarom gaat het...

‘Het vergt heel veel om te vechten terwijl je oorlog verafschuwt, te accepteren dat je alles kwijtraakt terwijl je liever gelukkig zou zijn, om vernietiging onder ogen te zien terwijl je het idee van een hogere beschaving koestert.’

Midden in de oorlog schreef de grote Franse schrijver Albert Camus (1913-1960) vier brieven aan een naamloze Duitse vriend. Inzet was het harde verwijt van de Duitser dat Camus niet van zijn land zou houden, omdat hij zich niet wilde bekeren tot de nietsontzie...

Sam van Deventer (1888-1972) stelde zijn leven in dienst van het echtpaar Kröller-Müller. Hij kwam in 1908 in hun leven en zou er nooit meer uit weggaan. De twintig jaar oudere Helene bracht hem liefde voor kunst, esthetiek en de Duitse cultuur bij. Ze wisselden meer dan drieduizend brieven. Sam van Deventer was echter ook secretaris van Anton Kröller, in wiens piramidespel op de beurs hij steeds verder verstrikt raakte, met de ondergang van familiebedrijf Müller & Co tot gevolg. Hij werd...