De Vikingaanvallen en de kruistochten zijn beide historische perioden die tot de verbeelding spreken. De geringe aandacht voor de tussenliggende tiende en elfde eeuw ligt niet aan het ontbreken van opwindende gebeurtenissen, bewijst Kees Niewenhuijsen met ‘Holland in het jaar 1000’. De graven van Holland speelden mee in het telkens wisselende West-Europese krachtenveld.

‘Holland in het jaar 1000’ begint met de moord op de laatste Noormannen-leider, Godfried de Deen. Na diens dood grij...

In deze heruitgave van ‘De Germanen het christendom’ geeft Pierre Trouillez een inkijk in de vroege historie van christelijk Europa. Tijdens de volksverhuizingen van de 5e tot 7e eeuw trekken de Germanen op strooptocht en nemen gebieden in het zuiden van Europa en het noorden van Afrika in bezit. Daar maken de Germaanse wereld en het christendom voor het eerst contact. Aan de hand van historische figuren zoals de kerkvaders Wulfila, Leo de Grote, Theodorik, Boëthius en Gregorius van Tour...

Terwijl van de late middeleeuwen een geromantiseerd beeld bestaat van ridders en jonkvrouwen, zijn de vroege, ‘donkere’ middeleeuwen lange tijd onderbelicht gebleven. Luit van der Tuuk brengt daar verandering in. Want hoewel in de vroege middeleeuwen Germaanse koningen en krijgsheren de ene dynastieke twist na de andere uitvochten, is het onterecht dit een 'duistere tijd' te noemen. Het was eerder een periode van grote verandering, waarin zich een nieuw elan aftekende: een tijdperk van st...

De Romeinen, de Franken en de Noormannen noemden het Nederlandse kustgebied ‘Frisia’. Zeeland, Holland, Friesland, Groningen, Oost-Friesland: het viel allemaal onder die verzamelnaam. In ‘De Friezen’, dat deel uitmaakt van de serie ‘Middeleeuwse geschiedenis van de Lage Landen’, brengt Van der Tuuk de vroegste geschiedenis van de kuststreek tot leven. Op toegankelijke wijze legt hij uit hoe de Friezen een voorname rol hebben gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Zich baserend o...

Henk ’t Jong neemt ons in ‘De dageraad van Holland’ mee naar de hoogtijdagen van het ridderschap. In de twaalfde en dertiende eeuw bestond het huidige Nederland uit onder andere vier grote vorstendommen: Brabant, Holland (met Zeeland), Gelre en het bisdom Utrecht. Holland won al snel aan invloed, wat ook in het aangrenzende Vlaanderen en Brabant niet onopgemerkt bleef. Henk ’t Jong beschrijft in ‘De dageraad van Holland’ de hoogte- en dieptepunten van de graven van Holland (hun le...

Voor de vroege middeleeuwer waren de waarneembare en de bovenzinnelijke wereld volledig met elkaar verweven, laat Luit van der Tuuk zien in ‘Indiculus’. Iedereen was zich voortdurend bewust van de aanwezigheid van bovennatuurlijke machten die invloed uitoefenden op het aardse bestaan. Van der Tuuk beschrijft in dit boek de spiritualiteit in de vroege middeleeuwen. Als kapstok gebruikt hij de ‘Indiculus superstitionem et paganiarum’, Latijn voor ‘kleine lijst van bijgelovige en heide...

In ‘De Saksen’ gaat Luit van der Tuuk op zoek naar de Saksische collectieve identiteit. De term ‘de Saksen’ wordt door de geschiedenis heen vrijelijk gebruikt, maar wat – of beter gezegd: wie – we daartoe rekenen verschilt al sinds de oudheid. Niets blijkt zo kneedbaar als deze term in vroegmiddeleeuwse geschriften, die vaak gekleurd zijn door een politieke agenda. Wie waren deze Saksen? Hoe leefden ze? En wat maakte hen zo interessant voor grootheden als Karel de Grote? Van de dr...

De geschiedenis van de Vikingen blijft tot de verbeelding spreken. Maar de rol van vrouwen daarin is doorgaans onderbelicht. In 2017 bewezen DNA-testen dat er ten minste één schildmaagd heeft bestaan: de krijgsvrouw die met haar wapens is begraven in graf Bj581 in de Vikingstad Birka, net buiten Stockholm. Nancy Marie Brown noemt haar Hervor, naar de befaamde schildmaagd uit de saga’s. De auteur maakt mede op basis van archeologische bronnen aannemelijk dat er wel degelijk krijgsvrouwen b...

Over de geschiedenis van Holland in de late middeleeuwen zijn weinig publieksboeken geschreven. Henk ‘t Jong brengt daar verandering in. Holland werd in de woelige veertiende eeuw, waarin Europa in crisis verkeerde, bestuurd door graven, aanvankelijk afkomstig uit het huis Henegouwen, later uit het Beierse huis. Henegouwer Willem III werd ‘de schoonvader van Europa’ genoemd vanwege de succesvolle huwelijksallianties van zijn huwbare dochters. Eén van hen, keizerin Margaretha, bestuurde...

Als Floris V (1254-1296) 1,5 jaar oud is, wordt zijn vader door de West-Friezen vermoord. Op latere leeftijd weet hij orde op zaken te stellen in Holland, Zeeland en West-Friesland. In die roerige dertiende eeuw is Floris ook internationaal een speler van formaat. Uiteindelijk wordt hij ontvoerd, maar als Hollandse boeren en burgers hem proberen te bevrijden wordt de graaf op 27 juni 1296 in de buurt van het Muiderslot door zijn ontvoerders in paniek gedood.

Henk ’t Jong vertelt in dit deel...