‘Artis-hoogleraar’ Erik A. de Jong kreeg tijdens zijn professoraat aan de Universiteit van Amsterdam landelijke bekendheid door zijn inzet voor de Amsterdamse dierentuin. De Jong bekleedde de functie van bijzonder hoogleraar aan de leerstoel Cultuur, Landschap en Natuur elf jaar lang, met grote toewijding. De relatie tussen cultuur en natuur, de positie van de mens in de natuur en de betekenis van tuin, park, landschap en groen erfgoed vormde de rode draad in zijn onderwijs en onderzoek.

Als adviseur leverde hij een essentiële bijdrage aan de transformatie van Artis in de afgelopen jaren. Hij vergrootte de aandacht en waardering voor dit erfgoed met zijn belangrijke 19de-eeuwse gebouwen, planten, bomen en tuinen in combinatie met de natuur- en kunsthistorische collecti...

The Battle of Lepanto, celebrated as the greatest triumph of Christianity over its Ottoman enemy, was soon transformed into a powerful myth through a vast media campaign. The varied storytelling and the many visual representations that contributed to shape the perception of the battle in Christian Europe are the focus of this book. In broader terms, Lepanto and Beyond also sheds light on the construction of religious alterity in the early modern Mediterranean. It presents cross-disciplinary c...

De Jezusbeweging, zoals die ontstond in het begin van onze jaartelling, was in diepste wezen gnostisch van aard. Het vertoont sterke verwantschap met de andere Mysterietradities in het toenmalige Midden-Oosten, in het bijzonder met de cultus van de Egyptische godin Isis.

In haar doorwrochte studie Het Evangelie van Isis werpt Lauri Fransen nieuw licht op de geschiedenis van de vroege Moederculturen en het ontstaan van het patriarchaat. Dit had grote invloed op de verhoudingen tussen vrouwen e...

Op 31 december 1853 nodigde de Britse kunstenaar en natuurhistoricus Benjamin Waterhouse Hawkins een select kransje wetenschappers, journalisten en zakenlui uit voor een diner. Het zou echter niet zomaar een diner worden: het etentje vond plaats in de gietvorm van een iguanodon in het Londense Crystal Palace. Het diner in de dinosaurus werd een daverend succes en ontketende een ware dinomanie. Onze hedendaagse fascinatie voor dinosauriërs gaat voor een groot stuk terug op dat etentje in 1853.

Cultuurgeschiedenis is al lang niet meer alleen de geschiedenis van kunst en literatuur. In Het diner in de dinosaurus maakt de lezer in 52 korte bijdragen kennis met ongewone feiten en wetenswaardigheden uit de nieuwe cultuurgeschiedenis. Guillotinekapsels, gemeentefusies, een kleine geschiedenis van het gefakete orgasme en de wetenschapper die nee zei tegen Mussolini, de verhalen maken het boek even divers als verrassend. De auteurs brengen zo een onmisbaar perspectief op talloze actuele debatten, of die nu gaan over de plaats van standbeelden of over de rol van wetenschappers in de samenleving...

Vanaf het moment dat Nederland werd geconfronteerd met het coronavirus gaven cartoonisten op eigenzinnige wijze commentaar: op het begin van de crisis, de welhaast corona-loze zomer, de tweede golf met lockdowns, de wappies, de avondklok en de komst van het vaccin.

Historicus Jan de Bas toont de beeldvorming rond de coronacrisis en hij laat ook de cartoonisten zelf aan het woord. De ruim honderdvijftig spotprenten in 'Corona in cartoons' zijn gemaakt door toptekenaars zoals Bas van der Schot...

Dit boek bespreekt wat vijf homoseksuelen in negentiende-eeuwse medische tijdschriften, op verzoek van artsen die geïnteresseerd waren in 'contrair sexualen', schreven over hun leven en liefdesverlangens, waarbij duidelijk wordt dat zij hun anders-zijn niet goed begrepen maar er zeker van waren geen zondaar te zijn.

Vol zelfvertrouwen schrijft een arts in 1870 aan De Geneeskundige Courant dat zijn liefde voor mannen geen ziekte is zoals de krant had beweerd. Wat dan wel? Daar breekt hij zich...

Crisis-, doem- en eindtijddenken zijn weer ‘in’ en de cultuurkritiek zit in de lift. Cultuurkritiek is echter geen nieuw fenomeen en de bestudering daarvan is dat evenmin. Deze bundel verheldert hoe verschillende disciplines het begrip definiëren en benaderen. Historici beargumenteren dat de menselijke verwachtingen en ervaringen gedurende de achttiende eeuw uiteen begonnen te lopen als gevolg van het seculiere denken en van een veranderende geschied- en tijdopvatting. Het daaruit voortv...

Vanouds hebben mensen aandacht geschonken aan uiterlijk, zang en vlucht van vogels en er betekenis aan toegekend. Vogels spelen dan ook een rol in mythen en legenden, in fabels en sprookjes, in religie en folklore, in po e, kunst en muziek. In Op vleugels van de ziel verdiept Ton Lemaire zich in dit culturele veld waarin vogels een leven leiden in de menselijke voorstelling en verbeelding.

Lemaire concentreert zich op een achttal soorten - arend, raaf, zwaan, koekoek, nachtegaal, leeuwerik, kr...

De Europese adel had in de periode 1814-1914 alle tijd en gelegenheid om buitenlandse reizen te ondernemen. Dankzij de opkomst van luxe internationale treinen als de Oriënt Express, weelderige cruiseschepen en exclusieve Grand H tels kon dat comfortabel en in stijl. Men bezocht een Kurort in Duitsland of Frankrijk, een chique badplaats aan de Noordzee, de nog onbedorven Côte d’Azur of ging skiën in de Zwitserse bergen. Ook exotische bestemmingen werden aangedaan zolang de exclusiviteit...

In 1890 schreven twee hoge gemeenteambtenaren een alarmerend rapport over de Koninklijke Schouwburg. Het gebouw was brandgevaarlijk, te klein en de inrichting was volstrekt verouderd. De schouwburgquaestie was geboren. Al gauw ging het niet meer over renovatie of nieuwbouw, maar over het belang van cultuur en de vraag of cultuur een gemeentelijke of een particuliere zaak was. Rond het museum en het orkest ontstonden vergelijkbare discussies.

Marlies van der Riet laat zien waarom deze culturel...