Dit boek stelt de emanciperende functie van cultuur centraal. Aan de hand van concrete, vaak onderbelichte casussen uit de literatuur en kunst van de lage landen worden lijnen getrokken tussen het door de Verlichting geïnspireerde sociabiliteitsideaal en meer hedendaagse vormen van publieksparticipatie. Daarbij komen verschillende vragen aan de orde. Welke rol speelden kunstuitingen en vormen van cultuurparticipatie toen en nu in emancipatiebewegingen (vrouwen, arbeiders en minderheden, al d...

De Europese natiestaten spruiten voort uit een combinatie van bewustwording en mythevorming. Leerssen overschouwt bronnen uit vele landen en meerdere eeuwen om de culturele wortels van het nationalisme in kaart te brengen: van middeleeuwse etnische vooroordelen tot het Romantische geloof aan de 'volksaard'. De Europese uitwisseling van ideeën over nationaliteit, vaak verwoord in literaire teksten, heeft gedurende de laatste eeuwen geresulteerd in een grote herverkaveling van de Europese land...

Het 'Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis' publiceert Nederlands- en Engelstalige artikelen op het gebied van de boekgeschiedenis van de Lage Landen.

Dit nummer van het Jaarboek bevat een thema-dossier over Onderwijs en Pedagogiek. Elise Watson neemt de lezer mee de zeventiende-eeuwse katholieke schoolboeken en catechismussen in. De protestantse catechismussen uit dezelfde periode staan centraal in het artikel van Gunilla Eschenbach. Ook de bijdrage van Arthur der Weduwen handelt over ...

Dit boek bespreekt wat vijf homoseksuelen in negentiende-eeuwse medische tijdschriften, op verzoek van artsen die geïnteresseerd waren in 'contrair sexualen', schreven over hun leven en liefdesverlangens, waarbij duidelijk wordt dat zij hun anders-zijn niet goed begrepen maar er zeker van waren geen zondaar te zijn.

Vol zelfvertrouwen schrijft een arts in 1870 aan De Geneeskundige Courant dat zijn liefde voor mannen geen ziekte is zoals de krant had beweerd. Wat dan wel? Daar breekt hij zich...

Over de Latijnse taal en haar betekenis voor de cultuur en geschiedenis van EuropaVertaald door Harm en Akke PinksterIn het antieke Rome was het Latijn een gesproken en geschreven taal. Als geschreven taal bleef het Latijn in gebruik tot lang na de val van het Romeinse Rijk. Gaandeweg verdween het Latijn als moedertaal en werd in die functie opgevolgd door zijn Romaanse dochtertalen. Als internationale taal en taal van de wetenschap bloeide het Latijn tot voor een paar eeuwen in heel Europa.I...

Al vroeg in de achttiende eeuw omschreven Europese denkers het tijdvak waarin zij leefden als verlicht. Het besef onderdeel te zijn van een ontwikkelde, beschaafde en commerciële periode schiep een nieuwe verhouding tot het verleden. Veel geschiedschrijvers schreven een historisch verhaal van vooruitgang – van de klassieke oudheid via de barbaarse middeleeuwen naar het moderne Europese statensysteem – om deze verlichte eeuw te verklaren. Hoewel dit fungeerde als een gedeeld Europees verl...

In deze bundel staat de rol van kunst, cultuur en politiek bij transities en de strijd voor sociale rechtvaardigheid centraal. Soms zijn deze transities traumatische en gewelddadige processen zoals in het geval van Zuid-Afrika na de apartheid. In andere gevallen, zoals in Europa, gaat het om langdurige geschiedenissen die verband hebben met kolonialisme, de holocaust en totalitarisme. De auteurs verkennen intersectionele vraagstukken van transitie en sociale verandering in samenhang met brede...

Wie rond 1735 in de Republiek een ietwat gewaagde Franse roman wilde lezen, wendde zich tot de boekhandel van Etienne Néaulme in Utrecht. Hij was in 1730 begonnen als boekverkoper, maar groeide al gauw uit tot een van de meest productieve Utrechtse uitgevers, de enige gespecialiseerd in Franse boeken. Naast ‘lichtere’ teksten in het genre van de Duizend-en-een-nacht-vertellingen, een groot aantal toneelstukken en algemene teksten op allerlei gebied, gaf Néaulme ook wat Nederlandse en La...

Het Jaarboek bestaat dertig jaar. Daarom kijken de auteurs terug en vooruit naar belangrijke technologische ontwikkelingen in de Nederlandse boekgeschiedenis en het boekenvak. Er zijn bijdragen over: de manier waarop lezers zich eind vijftiende eeuw het nieuwe gedrukte boek eigen maakten (Renske Annelize Hoff), de rol van het nieuwe genre tijdschriften bij de verspreiding van kennis in de vroegmoderne Nederlanden (Trude Dijkstra), de geschiedenis van blauw papier (Leila Sauvage en Marie-Noël...