Willem V was de eerste en tegelijk ook laatste stadhouder die vanaf zijn geboorte was voorbestemd tot eminent hoofd van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Terwijl zijn voorgangers hun positie en bevoegdheden hadden moeten bevechten, bevestigden de regenten hem in 1766 vrijwillig in de hoogste bestuurlijke en militaire ambten. Hij was daarmee in potentie de machtigste stadhouder uit de Nederlandse geschiedenis. Deze verwachting heeft hij niet kunnen waarmaken. Willem V is door tijdgenoten...

Het middeleeuwse verleden is herkenbaar en bevreemdend tegelijk. Het werkt als spiegel en verdiept juist daardoor het beeld van onze eigen tijd en eigen wereld. Het kan ons bevrijden van traditionele vanzelfsprekendheden en ons ontvankelijk maken voor wat anders is of voor wie anders leeft, gelooft of denkt.

In deze bundel staat het werk van dertig toonaangevende mediëvisten centraal. Evenveel auteurs uit binnen- en buitenland laten zien dat het werk van deze inspirerende onderzoekers zowel...

Waarom zijn popconcerten in voetbalstations politiek? Hoe kon Radio Kootwijk uitgroeien tot een koloniale klankkast op de Veluwe? Wat was de reden dat het publiek zich dikwijls misdroeg in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag? Dachten de Nederlandse autoriteiten in de roaring twenties daadwerkelijk dat jazz ‘danspsychoses’ onder de jeugd zou veroorzaken? En wat zeggen Kinderen voor Kinderen-liedjes over de Nederlandse samenleving in de jaren tachtig en negentig? Dit zijn slechts enkele v...

Het verraad door Miep Oranje (1923) is een van de grote mysteries uit de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Wat bewoog een jonge vrouw die als koerierster voor het verzet geen angst kende voor de Duitsers te gaan werken? En waar is ze gebleven?

Ze wordt ervan beschuldigd honderden verzetsmensen te hebben verraden aan de bezetter. Velen van hen zouden de oorlog niet hebben overleefd. Het leverde haar de sinistere bijnaam ‘Koerierster des doods’ op. Uit vrees voor wraak van het verzet vluchtt...

Melancholie in de Gouden Eeuwbevat een verbluffende verzameling portretten van zeventiende-eeuwse Hollanders die overspannen lijken te raken, of depressief, of psychotisch - gemoedstoestanden die destijds werden geschaard onder de overkoepelende term melancholie.

Het gaat Kooijmans er niet om de beschreven symptomen te duiden met de huidige ideeën over psychische aandoeningen. Het gaat ook niet zozeer om de diagnose of de behandeling, maar vooral om de beleving van de direct betrokkenen: naa...

De veelgelezen rubriek op de Achterpagina van NRC, nu gebundeld.

Karel de Grote, Lodewijk de Zonnekoning en Ivan de Verschrikkelijke kent iedereen wel, maar er zijn nog veel meer heersers met opvallende bijnamen – en die zijn meestal een stuk vermakelijker én veelzeggender dan de bijnamen van deze grootheden.

Bart Funnekotter dook de geschiedenis in en selecteerde de vijftig vorsten met de meest in het oog springende bijnamen. Wat waren de helden- of schurkendaden die ertoe leidden dat zij ...

In 2025 vieren we het 750-jarig bestaan van Amsterdam. In die lange periode is de stad voortdurend uitgebreid en veranderd. De wederopbouw na de laatste grote stadsbrand van 1452 is waarschijnlijk het meest bepalend geweest voor hoe de binnenstad er tegenwoordig uitziet. De keuzes uit de Middeleeuwen vormen de basis van Amsterdams huidige gebouwde erfgoed. Maar anders dan over de zeventiende eeuw en later is er over het vroege Amsterdam veel minder bekend en onderzocht.

Gabri van Tussenbroek...

Een rijk geïllustreerde reis door de gordel van smaragd.

Het ‘prachtig ryk van Insulinde dat zich daar slingert om den evenaar, als een gordel van smaragd’. Met die woorden verheerlijkte Multatuli de kolonie Nederlands-Indië in zijn Max Havelaar (1860). In de vroege negentiende eeuw, na de ondergang van de VOC, werd Indië voor het eerst een echte kolonie van Nederland. Vanaf dat moment gingen reizigers op pad om de binnenlanden van Java, Sumatra en de ‘buitengewesten’ te verkennen: ...

De namen Atilla de Hun en Dzjengis Khan roepen bij velen het beeld op van woeste barbaren te paard die hun macht met tomeloos geweld wisten uit te breiden. Maar het ware verhaal van de Euraziatische stepperijken is indrukwekkender dan onze verbeelding.

In Stormruiters betreedt Peter Hoppenbrouwers de wereld van de nomaden op de Euraziatische steppen, een gebied dat zich uitstrekt van de Donaudelta tot aan de Da Hingganbergketen. Hoppenbrouwers duikt in de intrigerende geschiedenis van de nom...