Johan Huizinga (1872-1945) is zonder concurrentie de beroemdste Nederlandse historicus. Hij is tegelijk ook onnavolgbaar en vaak niet goed begrepen. Er is ook niet zo gemakkelijk samenhang in zijn werk te ontdekken. Zijn bekendste boeken, Herfsttij der Middeleeuwen (1919), Erasmus (1924), In de schaduwen van morgen (1935) en Homo ludens (1938) laten achtereenvolgens een historicus, een biograaf, een cultuurcriticus en een antropoloog aan het woord.

Toch is die samenhang er wel, misschien wel ...

'Edele wijse discrete lieve besundere,' zo luidde de aanvang van de brief die Willem van Oranje op 28 december 1574 vanuit Middelburg aan de Staten van Holland en Zeeland schreef. Hij deed er het voorstel in om een universiteit op te richten. Het zou het eerste archiefstuk worden van de Leidse universiteit. Aan die brief ontleende Willem Otterspeer de titel voor deze beknopte geschiedenis. Het is het verhaal van vier eeuwen, waarin de universiteit van Leiden de lotgevallen van Nederland deeld...

Met De strategie van de aanpassing sluit Willem Otterspeer zijn magnum opus over de geschiedenis van ’s lands oudste en bekendste universiteit af. Liet hij de Leidse universiteit in het derde deel achter op een hoogtepunt in haar bestaan, nu moet hij haar achterlaten in grote twijfel aan zichzelf. Heeft de universiteit nog wel een eigen identiteit? Zijn de middelpuntvliedende krachten van wetenschap en specialisatie niet veel groter dan de bindende krachten van geleerdheid en traditie?

Toch...