Dit hoofdwerk van de in 1632 te Amsterdam geboren wijsgeer is een cultuurbezit van wereldwaarde geworden. Al de draden van het denken van onze Gouden Eeuw komen er in samen: zowel het blijmoedige vertrouwen op de kracht der rede, als de fijne zielkundige blik op de mens en zijn morele plichten. Voor tallozen is dit boek, ook na drie eeuwen, een onvervangbare levensleider gebleken. Ondanks de betoogtrant op meetkundige wijze, heeft het niet alleen op latere filosofen, maar ook op dichte...

In 1791-1792 verscheen De rechten van de mens van Thomas Paine. Het is een van de invloedrijkste boeken ooit geschreven. Paine wilde er aanvankelijk Burke's aanval op de Franse Revolutie (Bespiegelingen over de revolutie in Frankrijk) mee weerleggen, maar hij werkte het uit tot een coherente politieke filosofie over de inrichting en verantwoordelijkheden van de staat, en de plaats van het individu binnen die staat. Onze hedendaagse democratieën zijn er in tal van opzichten op geënt.

Paine's ...

Mark Rutte nodigt Spinoza uit voor een bezoek in het Torentje en praat met hem over het functioneren van de politiek en de verslechterende verhouding tussen de bevolking en de overheid, want Spinoza's gedachten daarover zijn nog altijd hoogst actueel; een dergelijk gesprek zou Rutte zijn voordeel kunnen doen.

'Mark,' zou Spinoza tegen Rutte zeggen, 'jouw regering heeft alleen recht van bestaan als ze zorgt voor een overheid die uit is op algemeen welzijn, want dat leidt tot interne vrede en be...

Eerste volledige vertaling van dit standaardwerk uit de Verlichting

Edmund Burke schreef zijn meest invloedrijke tekst aan het begin van de Franse Revolutie, waarbij hij met huiveringwekkende nauwkeurigheid de gewelddadige excessen voorspelde die zouden gaan plaatsvinden. Hoewel in adellijk conservatief Engeland aanvankelijk positief werd gereageerd op de gebeurtenissen in Frankrijk – de aartsrivaal verviel immers tot chaos – overheerste bij Burke de bezorgdheid. In een brief getit...

In zijn 'Theologisch-politiek traktaat' ontwierp Spinoza een strategie tot bevrijding van de samenleving en de cultuur uit dogmatische verstarring en politieke knechting. Stelde hij in de 'Ethica' dat die bevrijding slechts in de politieke gemeenschap, de 'civitas', kan worden nagestreefd, in zijn 'Theologisch-politiek traktaat' onderzoekt Spinoza de sociale samenleving en wijst hij een uitweg uit de impasse waarin de godsdienst en de politiek verkeerden. Alleen een door de filosofie gestuurd...

De ideeën van Friedrich Nietzsche oefenen een grote invloed uit op het gedachtenleven van onze tijd. Als klassiek filoloog, dichter, wijsgeer en moralist heeft hij een enorme betekenis voor onze cultuur. Aldus sprak Zarathoestra is zijn belangrijkste werk. Nietzsche vereenzelvigt zich hierin met een heel vroege Perzische wijsgeer, de eerste die een onderscheid maakte tussen licht en donker, tussen goed en kwaad. Het is een verzameling briljante spreuken, zonder intellectuele toespelingen, vo...

Benedictus de Spinoza (1632-1677) is zonder twijfel de bekendste en oorspronkelijkste denker, die de Lage Landen hebben voorgebracht. Voor zichzelf en zijn medemensen wilde hij het ware geluk vinden en hij ontwierp een volledig denkstelsel op monistische grondslag om te bewijzen, dat grondige kennis van mens, wereld en God of Natuur (zoals hij zich herhaaldelijk uitdrukte), tot dit hoogste geluk kan leiden. Zoals in de Gouden Eeuw wel meer gebeurde, ontwikkelde Spinoza zijn leer in wiskundige...

Spinoza's filosofie is fascinerend en hoogst actueel. Het gaat bij Spinoza om een nieuw godsbesef, waarvoor hij in zijn eigen tijd werd verketterd maar dat in onze dagen heel modern aandoet. Uit dat godsbesef leidt Spinoza op inventieve en systematische wijze allerlei inzichten af op het gebied van ethiek en moraal.

Aan de hand Spinoza's gelijkenissen en voorbeelden illustreert Jan Knol Spinoza's gedachtengoed in begrij-pelijke taal en blijft daarbij dicht bij diens tekst. Zo maakt hij de grot...

Arthur Schopenhauer aan zijn uitgever, 28 maart 1818:`Mijn boek bevat niets minder dan een nieuw filosofisch systeem, nieuw in de volle zin van het woord. Het is geen nieuwe weergave van wat er al was, maar een in de hoogste mate samenhangende reeks gedachten die tot dusverre nog nooit in een menselijk brein is opgekomen. Het boek, waarin ik de zware taak heb volbracht deze gedachtereeks op een begrijpelijke wijze aan anderen mee te delen, zal naar mijn vaste overtuiging een van die werken z...

In de 'Staatkundige verhandeling' onderzoekt Spinoza de grondslagen van de politiek. Uit de natuur van de mens leidt hij af dat de democratie uiteindelijk de enig goede staatsvorm is. Met zijn inzicht dat de veiligheid en de vrijheid van de burger in autoritaire staatsvormen als de monarchie niet gewaarborgd kunnen worden, was Spinoza zijn tijd ver vooruit. Deze verhandeling vormt dan ook, hoewel onvoltooid, een hoogtepunt van zijn maatschappelijk denken.Deze uitgave van de 'Staatkundige verh...