De twintigste eeuw was de ‘eeuw van de ideologieën’, politieke bewegingen die een totale omwenteling van de politieke en maatschappelijke verhoudingen propageerden, waarvan het fascisme en het communisme het meest extreem waren. De Communistische Partij van Nederland (CPN) was een ogenschijnlijk brave democratische stroming. Maar in het geheim werden er scenario’s gemaakt voor als de Russische broeders Nederland zouden komen ‘bevrijden’. In ‘Rode kameraden’ vertelt Rob Hartmans...

In ‘De tsaar in Zaandam’ beschrijft Rob Hartmans hoe in augustus 1697 een kleine aak naar Zaandam voer. Aan boord bevond zich de Russische tsaar Peter de Grote, die zich hier wilde ontwikkelen in nieuwe scheepsbouwtechnieken. Zijn komst bleef niet onopgemerkt. Al snel kwamen de mensen naar Zaandam om de twee meter lange grootvorst met eigen ogen te aanschouwen. De tsaar vertrok daarop al snel naar Amsterdam. Hartmans beschrijft het verblijf van de tsaar in de Republiek in het algemeen en ...

Volgens de rechtse populisten van vandaag zijn 'links' en het nationaal-socialisme één pot nat, en was Hitler vóór alles een socialist. Hoewel dit demagogische onzin is, was er wel een zekere verwantschap en is de relatie tussen het vooroorlogse socialisme en de opkomst van fascisme en nationaal-socialisme een nader onderzoek waard.

Binnen de Nederlandse sociaal-democratie ontstond het besef dat de marxistische ideologie onvoldoende oog had gehad voor andere motieven dan materieel eigenbe...

De intellectueel heeft al heel lang een slechte pers. Volgens Johan Goudsblom kent de intellectueel zijn Gide beter dan zijn buurman, en in de ogen van Friedrich von Hayek is hij niet meer dan een 'handelaar in tweedehands ideeën'. De havenarbeider-?losoof Eric Ho?er stelde dat intellectuelen een aangeboren afkeer van democratie hebben, en nog maar enkele jaren geleden had Frits Bolkestein een heel boek nodig om duidelijk te maken dat deze beroepsgroep niet deugt. Opmerkelijk is dat al deze ...

De vele gezichten van een van de belangrijkste schrijvers van de twintigste eeuw

In oktober 2022 is het honderd jaar geleden dat The Waste Land verscheen. Met dit openingssalvo van het modernisme presenteerde T.S. Eliot zich in één klap als belangrijkste Engelstalige dichter van de twintigste eeuw. Maar hij is ook omstreden. Zijn poëzie wordt vaak gezien als verheerlijking van een elitaire 'hoge cultuur', zijn politieke opvattingen zouden reactionair en antidemocratisch zij...

Een jammerklacht tegen terreur, dat is waar het doek Guernica voor staat. Het gigantische werk van Pablo Picasso uit 1937 meet liefst 27 vierkante meter. De auteur schreef met dit werk de biografie van het schilderij dat naar aanleiding van het bombardement op een Baskische stadje tijdens de Spaanse Burgeroorlog ontstond; dat schitterde als hoogtepunt van de artistieke stroming van het kubisme in Parijs en het symbool was tegen geweld in vele buitenlanden tijdens de naoorlogse jaren. En hoe d...