Interview Karin, Inge en Judith

Zouden jullie ons wat kunnen vertellen over jullie zelf en jullie carrières tot nu toe?

Karin van Beurden: Van Beurden heeft, na haar studie Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft, meer dan twintig jaar ervaring opgedaan in productontwikkeling en new business creatie. Ze heeft duurzaamheid vanaf het begin geïntegreerd in haar werk, waaronder haar afstudeerproject over energiedisplays en levenscyclusanalyses bij Wavin. Ze richtte haar eigen adviesbureau, Kompane, op in 1999 en was van 2004 tot 2021 lector Product Design bij Saxion Hogeschool. Karin was initiatiefnemer van FabLab Enschede en is momenteel onder andere voorzitter van de NADR Praktijkraad en bestuurslid Innovatie bij Enschede Energie.

Inge Oskam: Oskam is sinds 2007 lector aan de Hogeschool van Amsterdam, waar ze zich eerst richtte op technisch innoveren en ondernemen, later op circulair ontwerpen en ondernemen. Haar onderzoek richt zich op circulaire ontwerpstrategieën, businessmodellen en de transitie naar een circulaire economie. Ze promoveerde aan de VU en werkte eerder bij TNO en als zelfstandig organisatieadviseur. Inge heeft een achtergrond in Industrieel Ontwerpen (TU Delft) en heeft gewerkt aan verschillende circulaire innovaties voor consumptiegoederen en machinefabrikanten.

Judith Ogink: Ogink werkt bij NHL Stenden hogeschool als docent en onderzoeker in het lectoraat Circular Plastics en Sustainability in Tourism and Hospitality. Haar onderzoek richt zich op het verminderen van plasticgebruik in de horeca en het circulair inzetten van gejut strandafval. Na haar studie Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft werkte ze als productontwikkelaar bij een ontwerpbureau en Philips, waar ze betrokken was bij de ontwikkeling van consumentenapparaten.

Wat is de voornaamste reden geweest om deze nieuwe titel op de markt te brengen?

Het zal in 2021 zijn geweest dat ik via via hoorde dat BOOM uitgevers een studieboek voor het HBO wilde ontwikkelen op het gebied van duurzaam ontwerpen. Daar hadden wij om verschillende redenen wel oren naar. Bestaande boeken bevatten hele interessante visies op het gebied van circulaire economie, maar de concrete vertaalslag naar het ontwerpen, de vertaling naar concrete handvatten voor tijdens het ontwerpproces ontbrak. Vanuit onze achtergrond als lectoren wilden we graag het kwartje laten vallen bij de studenten m.b.t. de rol die zij als ontwerper kunnen spelen in de transitie naar een circulaire economie. Voorwaarde daartoe is dat er veel met voorbeelden en cases moest worden gewerkt die aansluiten op de belevingswereld van een breed spectrum aan studenten. Dus voorbeelden die zowel de bouwers, werktuigbouwers als product ontwerpers in spe zouden aanspreken.
Als trekker van de Saxion-brede onderzoekslijn Circulaire Innovatie, en als voorzitter van het NADR, het lectorenplatform Network Applied Design Research heb ik toen verschillende collega’s gepolst evenals bij het platform Circulaire Economie ook gepolst. En er werd heel enthousiast gereageerd.

Op welke manier hebben jullie eigen werkervaringen het schrijfproces beïnvloed?

Eigenlijk is het antwoord op deze vraag al gegeven. Zonder de ervaringen van de vele uiteenlopende projecten op het gebied van circulaire ontwerpen en businessmodellen hadden we dit boek niet kunnen schrijven. Wat ook hielp is dat de schrijvers elkaar goed aanvulden qua kennis en ervaring.

Wat is de wijze waarop de onderwerpen die in het boek behandeld worden, zijn geselecteerd?

De verschillende ontwerpstrategieën van circulair product ontwerpen zijn als uitgangspunt genomen, evenals de rol van de ontwerper. Verschillende brainstormsessies hebben hier verdieping aan gegeven en hebben clusters van vele interessante te behandelen onderwerpen opgeleverd. De clustering van die onderwerpen in modules zijn voorgelegd en besproken met diverse collega’s.

Informatie veroudert snel, iets wat nu relevant is kan morgen achterhaald zijn. Hoe hebben jullie ervoor gezorgd dat alle informatie actueel en relevant is voor het vakgebied?

Er is veel tijd en energie gaan zitten in het bevragen van belangrijke deskundigen, raadplegen van actuele bronnen en literatuur. Overigens is het om iets goed duidelijk te maken lang niet altijd erg dat het een ouder voorbeeld of case betreft. Zolang het maar een goede illustratie van hetgeen betoogd wordt betreft.

In het boek gaat het over hoe de economie in Nederland een circulaire economie kan worden. Op welke manier kunnen docenten ervoor zorgen dat studenten de theorie over circulair productontwerpen op een zo efficiënt mogelijke manier kunnen toepassen?

Bewustwording stimuleren door studenten uit te nodigen er veel over te discussiëren. De opdrachten bevatten veel discussieopdrachten om studenten te dwingen er zelf kritisch over na te denken, maar ook opdrachten waarmee studenten concreet aan de slag moeten met een eigen ontwerpvraagstuk. Door de verschillende tools die we aanrijken wordt circulariteit in plaats van een theoretisch begrip een doel waar je stap voor stap aan kan werken.

Welke belangrijke veranderingen zouden in de toekomst van invloed kunnen zijn op dit vakgebied?

Veranderde houding ten opzichte van duurzaamheid van overheden, bedrijven en consumenten. Nu is de wetgeving vanuit Europa een belangrijke motor, maar klimaat wordt minder belangrijk, mede door (geo)politieke veranderingen. Bijvoorbeeld het kunstmatig laag houden van de prijzen van nieuwe kunststoffen maakt recyclen lastig.

Wat zijn volgens jullie de belangrijkste vaardigheden die studenten moeten ontwikkelen in dit vakgebied?

Kritisch nadenken en zorgvuldig versimpelen. Verder denken dan alleen het product, dus nadenken over het gehele systeem dat bij het product hoort. Maar kijk ook vooral in het boek, want daarin worden negen ontwerpcompetenties voor een circulaire economie beschreven.

Wat beschouwen jullie als de kernboodschap of het belangrijkste leerdoel van dit boek?

Als ontwerper speel je een belangrijke rol bij de circulaire transitie omdat het grootste deel van de impact van producten wordt bepaald tijdens de ontwerpfase. En ook al is circulair ontwerpen een complexe opgave waarbij je met veel rekening moet houden: je realiseren dat iets ingewikkeld is, is nog geen reden om het niet te doen.

Zijn er andere onderwerpen die jullie in een toekomstig boek zouden willen onderzoeken of ontwikkelen?

Aanvullende modules voor specifieke studenten die nu met de voorbeelden minder worden aangesproken. Bijvoorbeeld voor textiel studenten. Of waar de ontwikkelingen heel snel gaan, bijvoorbeeld de bouw.

“Je realiseren dat iets ingewikkeld is, is nog geen reden om het niet te doen.”