Vanwege de scheiding van kerk en staat werd in de negentiende eeuw in

openbare universiteiten kerkelijke theologie vervangen door godsdienstfilosofie.

Als venster op het denken over geloven gebruikt Willem B. Drees,

de laatste hoogleraar godsdienstwijsbegeerte in Leiden, werk van zijn

voorgangers. In de tweede helft van de negentiende eeuw dachten zij

houvast te kunnen vinden in het redelijk denken, in kennis van de

godsdiensten of hun eigen geloof. Na de Eerste Wereldoorlog wordt geloof

gezi...

Habermas herneemt de thematiek van zijn hoofdwerk in het licht van de nieuwe media en de crisis van de democratie.

Jürgen Habermas’ eerste boek, De structuurverandering van het publieke domein, werd gepubliceerd in 1962 en behoorde al snel tot de klassiekers van de twintigste-eeuwse sociologie. In dit boek gaf Habermas invulling aan het begrip ‘publiek domein’, dat hij een plaats toekende tussen de burgerlijke maatschappij en het politieke systeem. Later kwam hij herhaaldelijk terug op...

ChatGPT, zorgrobots, drones en AI – nieuwe digitale technologieën bieden ongekende mogelijkheden, maar stellen ons ook voor radicaal nieuwe problemen. Denk aan TikTok en de schending van privacy of de ethische problemen waarmee toezichthoudende algoritmes ons confronteren. Hoe moeten we ons als mens verhouden tot de technologie? Hoe kunnen we op een ethische manier vormgeven aan de technologieën en de impact die ze hebben?

De gangbare technologieopvatting gaat uit van een fund...

Waarom iedereen denkt objectief en rechtvaardig te zijn, maar niemand dat werkelijk is.

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat we impliciet bevooroordeeld zijn. Blijkbaar kunnen we iemand onrechtvaardig behandelen zonder dat we dat willen, en zelfs zonder dat we het doorhebben. Onbewust maken we onderscheid tussen personen op basis van hun geslacht, huidskleur, lichaamsgewicht, seksuele oriëntatie of leeftijd. Hoe is dat mogelijk? Hoe kan ons zelfbeeld zo afwijken van ons gedrag?

Onderzoek...

Wetenschap & Religie biedt een kritische en verhelderende kijk op een van de meest fascinerende kwesties die mensen van oudsher heeft beziggehouden: hoe kunnen religie, zingeving en geloof zich verhouden ten aanzien van kennis, rede en wetenschap? De interessantste thema’s en de meest spannende momenten uit de geschiedenis van dit debat komen aan bod: de relatie tussen filosofie en christendom, de discussie over mirakels en de almacht van God, het debat over geloof en wetenschap i...

In zijn beroemde studie over de kapitalistische samen­leving noemt Herbert Marcuse de moderne mens ‘een­dimensionaal’. Massamedia, reclame en management­denken scheppen een individu dat in de ban is van ‘valse verlangens’ naar goederen en bezit. Consumentisme heeft grote maatschappelijke gevolgen: het kritisch bewustzijn wordt lamgelegd, niemand droomt nog van een nieuwe wereld, maar van een nieuwe koelkast.Marcuse pleit voor de ‘grote weigering’: door zich bewust te worden van...

Hannah Arendt (1906-1975) neemt in de geschiede­nis van de filosofie een unieke plaats in. Ze heeft de filosofie verrijkt met een nieuwe kijk op zowel het actieve als het contemplatieve leven en met een politieke theorie die draait om pluralisme en het vermogen om opnieuw te beginnen. Haar analyses over het totalitarisme, antisemitisme en het kwaad zijn in hun invloed haast ongeëvenaard.Op basis van haar belangrijkste werken en essays biedt dit Elementaire Deeltje een ingang in Arendts veel...