Ludwig Wittgenstein (1889-1951) geldt alom als een van de belangrijkste filosofen van de twintigste eeuw. Met een ongewone intensiteit stortte hij zich op filosofische problemen, waarover hij schreef in indringende, haast poëtische zinnen, vrij van jargon. Desondanks is zijn gedachtegoed berucht ingewikkeld, en wordt tot op de dag van vandaag gediscussieerd over de implicaties ervan. Wittgensteins Betekenis is een diepgravende inleiding in Wittgensteins denken en zijn analyses van betekenis,...

Pompeii, bedolven na een explosie van de Vesuvius in 79 n.Chr., blijft de belangrijkste bron voor onze kennis van de dagelijkse praktijk in het Romeinse Rijk. In dit opzienbarende boek reconstrueert Mary Beard het stedelijk leven aan de hand van de archeologische resten. Wat zeggen die over het leven toen, over seks en politiek, voedsel en religie, slavernij en geletterdheid? Pompeii staat vol verrassende details: het systeem van eenrichtingsverkeer, de verfpotten die door schilders zijn acht...

Als de ene biljartbal op de andere botst zou het ons verrassen als ze allebei roerloos op het groene laken blijven liggen. Logisch? Nee, dat is niet ‘logisch’. We zien eerst het een (de aanloop) en dan het ander (het vervolg), maar we zien strikt genomen nooit een oorzaak en nooit een gevolg.

Nadat David Hume Immanuel Kant uit zijn dogmatische sluimer wekte door het idee van causaliteit voorgoed uit de lucht te schieten schudt Bert Keizer met zijn hervertelling van Traktaat over de menseli...

Nederland vormde in de zestiende eeuw met Erasmus de bakermat van het humanisme. Daarna is het sterk geëvolueerd, tot het wereldwijd gedeelde gedachtegoed van nu. De oudste omschrijving van umanista stamt uit de vijftiende eeuw: iemand met veel kennis van klassieke teksten. Vanaf de negentiende eeuw wordt dat vertaald als: iemand die zich in zijn wereldbeschouwing laat leiden door de oudheid en niet door het gezag van de kerk. De hedendaagse versie leunt sterk op het ideaal van vrijheid: om ...

Een prins doodt zijn vader en verwekt kinderen bij zijn moeder. Een meisje trotseert een bevel en begraaft haar gesneuvelde broer. Twee kinderen doden hun moeder, die hun vader heeft vermoord: Oidipous, Antigone en Elektra zijn wereldberoemd.Filoktetes wordt getroffen door een walgelijke ziekte en achtergelaten op een eenzaam eiland. Jaren later zoekt Odysseus hem op om hem over te halen het Griekse leger te redden. Aias wordt waanzinnig en pleegt zelfmoord.

‘Er zijn mensen die zo beroemd zijn dat je niet verwacht ze ooit te ontmoeten, het is alsof ze leven in een ander universum. […] Ook kunstenaars kunnen dat effect hebben, maar dan op een bijzondere manier. Bij hen is hun werk bekender dan hun uiterlijk. Anselm Kiefer is meer dan alle andere kunstenaars van onze tijd zo’n kunstenaar, omdat zijn werk zo monumentaal is, zo geladen met tijd, zo beladen met geschiedenis, terwijl het private, kleine en persoonlijke compleet ontbreekt.’Aan h...

De mens lijdt onder het lot, al dan niet als gevolg is van zijn eigen gedrag. Hybris, de menselijke hoogmoed, is daarbij een kernbegrip. In een Griekse tragedie komt de held of heldin tot inzicht. En als het goed is heeft dat een louterend effect, ook op de toeschouwer, want catharsis is een vorm van emotionele zuivering. Aischylos wordt beschouwd als de ‘vader van de tragedie’. In de Griekse oudheid was hij een toneelvernieuwer en gaf hij zijn personages en zijn toeschouwers â€...

Een spookhuis in Athene, spannende besprekingen in de senaat, luxe landhuizen en de uitbarsting van de Vesuvius bij Pompeii. Heel verschillende thema’s die één ding gemeen hebben: ze worden kleurrijk beschreven in de brieven van Plinius. Gaius Plinius Caecilius Secundus, beter bekend als Plinius de Jongere, was een rijke Romein en senator uit de tijd van keizer Trajanus. Een man met een bevoorrecht leven, daarvan getuigen de negen bundels persoonlijke brieven die hij publiceerde. Vriendsc...

Artificiële Intelligentie (AI) is een wereldwijde hype. Maar is het goed voor je hersenen? En voor je lijf? Nee! Erik Scherder noemt AI daarom Afnemende Intelli­gentie. We zitten massaal voor een scherm, worden mentaal en fysiek steeds minder uitgedaagd – en we genieten ervan! We zijn liever lui dan moe. Moet dat niet andersom? Moeten we niet juist moeite blijven doen? Het antwoord is vol­mondig ja! Is het tij nog te keren? Van de oermens hebben we geleerd om efficiënt te zijn: eerst ee...

Het werk van Jankélévitch is ten onrechte nauwelijks in het Nederlands vertaald. In Frankrijk behoort hij tot de meest vooraanstaande filosofen van de vorige eeuw, mede dankzij denkers als Jacques Derrida en Emmanuel Lévinas. Internationaal worden zijn unieke, interdisciplinaire benadering van de filosofische hoofdvragen en zijn literaire stijl hoog aangeslagen.Le Pardon (Vergeving) verscheen in 1967 en is nog altijd een van Jankélévitch’ meest invloedrijke werken. Hij stelt daarin dat...