Het was een ruw ontwaken voor Europa. De Val van de Berlijnse Muur bracht niet ‘het einde van de geschiedenis’. Beschavingen blijven gewelddadig botsen, zoals nu ook op ons continent gebeurt met de Russische inval in Oekraïne. Die inval zou ons minder verbijsterd hebben als we meer Russische literatuur en geschiedenis gelezen hadden.

Dat was de grote les die Mia Doornaert leerde in bijna veertig jaar van reizen, gesprekken van hoog tot laag, en intensieve lectuur: vreemdelingen zijn ande...