Soms kan een huis zijn gastvrijheid opeens verliezen. Rusteloosheid doet je naar een elders verlangen, een ander huis, een andere plek, een andere eenzaamheid. We dromen er heimelijk van om alle ballast van onze schouders te werpen en slechts met het hoognodige op reis te gaan, louter om de vrije, gewichtloze beweging van het vertrekken zelf. Want we zijn nu eenmaal geen bomen met wortels die zich tot diep in de grond hebben ingegraven, maar mensen die voeten hebben om te lopen en een geest d...

Terwijl de houten palen onder Amsterdam beginnen te rotten, stijgt in Venetië de waterspiegel en overstromen in Pakistan de 4500 jaar oude ruïnes van Mohenjo Daro. Door inklinking van de Engelse veengrond bezwijkt de Muur van Hadrianus. Door de toename van zout ontploffen de bakstenen van het opgegraven Babylon. Smeltende permafrost in Siberië ondermijnt de eeuwenoude grafheuvels van de Scythische beschaving. In de VS hebben orkanen een deel van het erfgoed van New Orleans en Puerto Rico w...

Met Esther van Fenema en Joost Röselaers in gesprek over een nieuw verhaal dat ons verbindt.

De afgelopen decennia zijn we in Nederland in buitengewoon rap tempo geseculariseerd. Binnen twee generaties namen wij afscheid van dikwijls als onderdrukkend en patroniserend ervaren kerken en zuilen. Dat heeft een ongekende vrijheid opgeleverd om te worden wie je wilt zijn. De keerzijde van de bevrijding van religies en ideologieën is een leegte die op het persoonlijke en maatschappelijke vlak gevo...

In het essay Philosophie der Mode schrijft de Duitse filosoof en socioloog Georg Simmel dat mode in een paradoxale behoefte van de mens voorziet: met het volgen van trends sluiten we ons aan bij gelijkgezinden en markeren we de afstand ten opzichte van de andersdenkenden. Met een en dezelfde outfit kunnen we zowel individualiseren als socialiseren.

Simmel meende dat een goed ontwikkeld modebewustzijn noodzakelijk is ‘voor de individualistische versplintering van de moderne tijd’. Sarah Neu...

Het woord ‘rechtsstaat’ is niet weg te denken uit het publieke debat. En terecht. Het is de basis voor ons goed samenleven, te vergelijken met de basaltblokken die voor een deel onzichtbaar de dijk en daarmee het achterliggend land beschermen tegen stormen.

In dit boek worden de begrippen ‘recht’ en ‘rechtsstaat’ uitgelegd en in verband gebracht met de ontwikkelingen in Oost-Europa, met de betekenis van de rechtsstaat voor een goed functionerende economie en met het fascisme in ve...

Het middeleeuwse verleden is herkenbaar en bevreemdend tegelijk. Het werkt als spiegel en verdiept juist daardoor het beeld van onze eigen tijd en eigen wereld. Het kan ons bevrijden van traditionele vanzelfsprekendheden en ons ontvankelijk maken voor wat anders is of voor wie anders leeft, gelooft of denkt.

In deze bundel staat het werk van dertig toonaangevende mediëvisten centraal. Evenveel auteurs uit binnen- en buitenland laten zien dat het werk van deze inspirerende onderzoekers zowel...

Essay Maand van de Geschiedenis 2023

Slechts zelden komen wetenschappelijke ontdekkingen tot stand door een eenmalige geniale ingeving. Veel vaker gaat het om hard werk, gelukte en mislukte experimenten, dwaalsporen en toeval. In Kruiden, kokkels en kippen geeft Louise O. Fresco twee schitterende voorbeelden. Georg Rumphius was een Duitse amateurbioloog in dienst van de VOC die ondanks een aardbeving, blindheid, een grote brand én het zinken van het schip met de exemplaren van zijn Kruidboek...

Waarom zijn popconcerten in voetbalstations politiek? Hoe kon Radio Kootwijk uitgroeien tot een koloniale klankkast op de Veluwe? Wat was de reden dat het publiek zich dikwijls misdroeg in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag? Dachten de Nederlandse autoriteiten in de roaring twenties daadwerkelijk dat jazz ‘danspsychoses’ onder de jeugd zou veroorzaken? En wat zeggen Kinderen voor Kinderen-liedjes over de Nederlandse samenleving in de jaren tachtig en negentig? Dit zijn slechts enkele v...

In De ongelukkigste uit 1843 schrijft de Deense filosoof Søren Kierkegaard dat het leven van de mens doordrongen is van de tijd. En met de tijd komt het lijden. Juist doordat we het verstrijken van de tijd belichamen, zijn we bijna nooit echt in het nu aanwezig. Sommigen leren daarmee leven door een thuis in het verleden te vinden, anderen in de toekomst. Dubbel ongelukkig is degene die zich de toekomst herinnert of het verleden verwacht. De hedendaagse mens, die niet eens beseft dat hij ner...