Het is een sprookje dat onze markteconomie een onmisbare voorwaarde voor welvaart en rechtsstaat is. Dat weet de internationaal gezaghebbende Nederlandse economisch historicus Bas van Bavel onweerlegbaar aan te tonen. Hij toetst de abstracte beweringen van de economen genadeloos aan de historische werkelijkheid. De vrije markt, die aanvankelijk breed werd omarmd, blijkt na enige tijd de welvaartsgroei juist te remmen: nieuwe economische elites veroveren met hun rijkdom politieke en juridische...

Waarom produceren de boeren in Holland vooral zuivel en waarom is het Westland een kassengebied? Waarom is Groningen al sinds de Middeleeuwen veel groter dan Leeuwarden? Hoe is het economische succes van de regio Eindhoven te verklaren? Waarom is de haven van Rotterdam nu de belangrijkste van Europa, terwijl die van Amsterdam dat in de zeventiende eeuw was? Hoe weerstond Arnhem zijn eeuwige concurrent Nijmegen en andersom? Hoe kan het dat Maastricht op de lange termijn economisch beter meekwa...

Vóór de coronacrisis waanden we ons meesters van ons lot. Alles leek maakbaar. Tot een microscopisch klein virus ons uit deze illusie wakker schudde.

In Leven zonder oplossing laat Ad van Nieuwpoort zien dat die maakbaarheidsgedachte de mens al eeuwen in de weg zit, zowel in onze religieuze tradities als in het moderne, seculiere levensgevoel. Aan de hand van de aangrijpende parabel van Job laat Van Nieuwpoort zien dat elke poging tot een antwoord op het menselijk lijden eigenlijk een miske...

In 2018 ging Jeff Bezos, de oprichter van Amazon.com, als eerste mens over de 100 miljarddollargrens. De inkomensverschillen worden wereldwijd groter. De topman van Coca-Cola kreeg het 427-voudige van de laagstbetaalde; bij Walt Disney is dat zelfs ruim het 650-voudige. Steeds meer geld wordt door steeds minder mensen verdiend.

Volgens Aristoteles was geld vooral een handig ruilmiddel, maar het gevaar van dit aantrekkelijke middel is volgens Aristoteles dat het geld zelf begerenswaardig word...

Literaire schrijvers vormen vandaag de dag een vanzelfsprekend onderdeel van de mediacultuur: ze zijn actief op social media, schrijven columns, schuiven aan bij talkshows en geven interviews aan zowel kwaliteitskranten als aan de Libelle. Auteurs zijn gaandeweg de belangrijkste factor geworden in de promotie van hun werk, waardoor een schrijver er tegenwoordig niet aan ontkomt om de wijde wereld van de media in te trekken en 'de mens achter het boek' uit te venten.

In De literatuur draait do...

Rusland, oktober 1917. De bolsjewieken grijpen de macht. Rusland en de wereld zullen nooit meer hetzelfde zijn.

Vijf maanden na de revolutie benoemen de nieuwe machthebbers nu wereldberoemde kunstenaars als Kazimir Malevitsj, Vasili Kandinsky, Vladimir Tatlin en Marc Chagall op hoge ambtelijke posten in het zojuist gevormde ‘Volkscommissariaat van Verlichting’. Deze ‘avant-gardisten’ willen de straten en de pleinen, het onderwijs en uiteindelijk de mens zelf opnieuw vormgeven. De ver...

Van alle nazimisdadigers in Nederland spande hij de kroon. Willi Lages was tijdens de bezetting verantwoordelijk voor de deportatie van 75.000 Joden en de executie van zo’n 450 verzetsmensen. Hij zetelde als hoofd van de Sicherheitspolizei und Sicherheitsdienst in Amsterdam, maar zijn zeggenschap over Joodse Nederlanders strekte zich over heel het land uit. Lages had het ‘handwerk’ in zijn geboortestad Braunschweig geleerd, waar hij bij de straatsurveillance kwam en het in de jaren dert...

De zes Caribische eilanden in het Koninkrijk zijn al bijna vier eeuwen lang verbonden met Nederland. Daar zijn Antillianen zich heel goed van bewust, maar in Nederland ligt dat anders. Veel kennis over de eilanden is er niet, en er is ook geen sterk gevoel van saamhorigheid: ze worden misschien niet gezien als buitenland, maar ook zeker niet als binnenland. Ondanks de lange gezamenlijke geschiedenis is de gevoelsafstand altijd groot gebleven. In Ongemak beschrijven Gert Oostindie en Wouter Ve...

In een grotendeels ontkerkelijkte samenleving spelen kerken en andere religieuze organisaties nog altijd een opmerkelijk belangrijke maatschappelijke rol. Tussen overheden en religieuze organisaties vindt regelmatig contact plaats en bestaan (financiële) banden. Hoe is dit te verklaren en te rijmen met een op het oog kritische houding vanuit politiek en maatschappij ten aanzien van relaties tussen ‘kerk’ en ‘staat’?

In Gescheiden partners beschrijven James Kennedy en Mart Rutjes de v...