Ben van Hamersveld en Lynn Voogt

Wat is de voornaamste reden geweest om deze nieuwe titel op de markt te brengen?

Dat is eigenlijk simpel: er is nog geen studieboek over gedragsverandering. Lynn Voogt (co-auteur van het boek) en ik, alsook de uitgever (Boom), merken dat er veel vraag is naar een studieboek over gedragsverandering. Meerdere hogescholen en universiteiten bieden namelijk een module aan over dit onderwerp. Maar tegelijkertijd zijn docenten zoekende naar passende literatuur. Dat gat vullen wij graag. Zo helpen we studenten en andere geïnteresseerden om gedrag van groepen mensen effectiever te veranderen en hopen we een bijdrage te leveren aan het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken.

Op welke manier heeft uw eigen werkervaring het schrijfproces beïnvloed?

Enorm! Lynn en ik hebben allebei ruime ervaring als gedragsexpert in het veld en hebben gewerkt bij verschillende bureaus voor gedragsverandering. Die ervaring hebben we natuurlijk meegenomen bij het schrijven van dit boek. Daarnaast heb ik jaren ervaring als hbo-docent en Lynn als trainer, waardoor we (een beetje) denken te weten wat studenten prettig studiemateriaal vinden. We hebben de teksten daarom vlot en to-the-point geschreven, veel voorbeelden aan het boek toegevoegd en je krijgt toegang tot een online leeromgeving waar je veel interactieve opdrachten kunt maken.

Wat is de wijze waarop de onderwerpen die in uw boek behandeld worden, zijn geselecteerd?

We hebben het boek bewust opgedeeld in vier delen. In het eerste deel leer je gedragsverandering als specialisme kennen. Je verkent het soort vraagstukken waar een gedragsexpert mee te maken krijgt en dat je mensen bewust en onbewust een duwtje in de goede richting kunt geven. Ook is er aandacht voor de ethiek van gedragsverandering; iets waar het specialisme onlosmakelijk mee is verbonden.
In het tweede deel staat het verklaren van gedrag centraal. Je leert de belangrijkste theorieën en fundamenten om gedrag mee te verklaren. Dat is een uitstekende opmaat naar het derde deel van het boek, waarin je gedrag daadwerkelijk leert veranderen. Je verkent daarin de belangrijkste gedragstechnieken, hoe iedere techniek werkt en wat belangrijke aandachtspunten zijn.
In het laatste deel maak je kennis met een praktisch stappenplan. Daarmee kun je direct aan de slag om verschil te maken en een bijdrage te leveren aan een wereld waarin mensen zich duurzamer, veiliger, gezonder, socialer en verantwoorder gedragen.

Hoe heeft u ervoor gezorgd dat alle informatie actueel en relevant is voor het vakgebied?

Doordat Lynn en ik allebei ook als gedragsexpert in het veld werken, zien we wat daar speelt. Belangrijke trends en ontwikkelingen hebben we in het boek opgenomen. Verder hebben we een uitvoerige literatuurstudie gedaan en meerdere vooraanstaande gedragsexperts uit het veld gesproken. We hebben zelfs enkele van hen verleid om een stukje in ons boek te schrijven, waarin ze aangeven hoe ze omgaan met een uitdaging. Zo krijg je als lezer de fijne kneepjes mee.

Op welke manier kunnen docenten ervoor zorgen dat studenten de theorie van gedragsverandering op een zo efficiënt mogelijke manier kunnen toepassen?

Gedragsverandering is een specialisme dat is gericht op de toepassing. Het gaat namelijk om iets doen; het veranderen van gedrag. Maar tegelijkertijd is gedragsverandering geen trucje. Het effect van een interventie om gedrag mee te verandering is namelijk altijd afhankelijk van de context. Effectief gedrag veranderen, zodat mensen bijvoorbeeld gezondere eetkeuzes maken of duurzamer handelen, is dan ook altijd maatwerk. Dat heeft tot een boek geleid waarin we de principes én de praktijk van gedragsverandering beschrijven. Zo word je als lezer stapsgewijs meegenomen in de toepassing. Niet heel verwonderlijk hebben we het boek dan ook Gedragsverandering, van principe tot praktijk genoemd.

Welke belangrijke veranderingen zouden in de toekomst van invloed kunnen zijn op dit vakgebied?

We vermoeden dat het specialisme gedagsverandering alleen maar groter en belangrijk wordt. Want: in onze maatschappij spelen flinke uitdagingen, zoals op het gebied van gezondheid, veiligheid en duurzaamheid. En deze vraagstukken gaan uiteindelijk over gedrag van mensen, want dáár maak je pas verschil mee. Daarnaast zien we dat er steeds meer aandacht komt voor het bestendigen van gedrag, zodat het gedrag van mensen blijvend verandert. We hebben het bestendigen van gedrag, naast het beïnvloeden en sturen van gedrag, dan ook nadrukkelijk als vorm van gedragsverandering in het boek opgenomen.

Wat zijn volgens u de belangrijkste vaardigheden die studenten moeten ontwikkelen in dit vakgebied?

Eén van de belangrijkste vaardigheden is dat je gedrag eerst leert verklaren voordat je bedenkt hoe je het verandert. Door te achterhalen waarom mensen iets wel of niet doen, zoals het smeren van zonnebrandcrème bij een badplaats, kom je namelijk achter belangrijke inzichten, zoals dat mensen het smeren vergeten of geen zonnebrandcrème bij zich hebben. Door die inzichten centraal te zetten bij het ontwikkelen van je interventie, vergroot je de kans op effect enorm. Zo hebben bovenstaande inzichten ertoe geleid dat een visueel aantrekkelijk vormgegeven paal is neergezet bij bekende badplaatsen waar gratis zonnebrandcrème uit komt en die mensen herinnert aan regelmatig smeren. Zo worden belangrijke belemmeringen weggehaald om het gewenste gedrag te vertonen. Zonder dit soort inzichten ontwikkel je wellicht een interventie die uiteindelijk geen effect heeft, doordat je aan de verkeerde knoppen draait.

Wat beschouwt u als de kernboodschap of het belangrijkste leerdoel van dit boek?

Als je gedrag wilt veranderen, dan moet je eerst begrijpen waarom mensen het gewenste gedrag wel of niet vertonen. Dat geeft je uitstekende handvatten om de juiste gedragstechnieken te selecteren en te bedenken hoe je met een campagne, communicatie, een nudge of beleid impact maakt om een bijdrage te leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.

Zijn er andere onderwerpen die u in een toekomstig boek zou willen onderzoeken of ontwikkelen?

Poe, goede vraag! We zijn net bevallen van ons boek waarin we alles hebben opgeschreven wat we wilden delen. Wellicht dat een toekomstig boek weer gaat over beeldcommunicatie, mijn andere liefde waar ik regelmatig iets over plaats op LinkedIn en over spreek. Maar: ik kijk het even rustig aan en we zien wat er komen gaat.
“Als je gedrag wilt veranderen, dan moet je eerst begrijpen waarom mensen het gewenste gedrag wel of niet vertonen.”