De milieuproblematiek staat pas sinds kort op de agenda als een fenomeen dat de mensheid bedreigt. Toch blijkt het negentiende-eeuwse gedachtegoed van Karl Marx verrassende inzichten te bieden om deze actuele problemen te duiden. Marx laat zien dat het menselijk ingrijpen in de natuur leidt tot zelfvervreemding: de mens ondermijnt zijn bestaan als een wezen dat zelf deel uitmaakt van de natuur. Deze zelfvervreemding cumuleert in de kapitalistische samenleving.

Marx lezend zien we dat de milie...

Antieke filosofie is meer dan een reeks innemende ideeën. Ze is een ambacht dat via specifieke oefeningen wordt gepraktiseerd. Vreemd genoeg zijn details en voorbeelden van dergelijke oefeningen dun gezaaid. Wat deden de antieken concreet om hun idealen te verwezenlijken? Alleen kennisnemen van ideeën was niet genoeg, wijsheid en gemoedsrust kwamen je niet zomaar aangewaaid.

In Een oefening in leven beschrijft Pablo M. Lamberti de leefwijzen van de ouden aan de hand van hun oefeningen en p...

Waarom iedereen denkt objectief en rechtvaardig te zijn, maar niemand dat werkelijk is.

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat we impliciet bevooroordeeld zijn. Blijkbaar kunnen we iemand onrechtvaardig behandelen zonder dat we dat willen, en zelfs zonder dat we het doorhebben. Onbewust maken we onderscheid tussen personen op basis van hun geslacht, huidskleur, lichaamsgewicht, seksuele oriëntatie of leeftijd. Hoe is dat mogelijk? Hoe kan ons zelfbeeld zo afwijken van ons gedrag?

Onderzoek...

Nieuwe vertaling toont de filosofische waarde van deze boeddhistische klassieker.

Basisverzen van het middenpad is een hoofdwerk uit de boeddhistische traditie. In dit werk ontwikkelt Nagarjuna de notie van leegte: het idee dat schijnbaar reële of objectief bestaande dingen en begrippen geen eigen, onvergankelijk bestaan hebben. Het werk is niet alleen van belang voor belijdende boeddhisten; het bezit een verrassende relevantie voor discussies in de hedendaagse metafysica en niet-klassieke l...

De vrije wereld staat op een keerpunt. Westerse democratieën worden belaagd door populistisch verzet en nieuwe dictatoriale leiders. Technologische controle- en besturingssystemen bedreigen de vrijheid en privacy van burgers, en geopolitieke verschuivingen verzwakken de weerbaarheid van democratieën. In De lege plaats van de macht verkent Donald Loose de huidige politieke uitdagingen van de westerse democratie aan de hand van het werk van de Franse filosoof Claude Lefort (1924-2010).

Op in...

‘Een mustread voor wie zich bezighoudt met het functioneren van onze democratie.’ – Bastiaan Rijpkema

Publieke voorzieningen als parken, rioleringen, gezondheidszorg, bibliotheken en universiteiten zijn cruciaal voor onze democratie. Het zijn de dingen waarover we politieke strijd voeren, waarvoor we samen in actie komen en waarvoor we samen zorgen. De Canadese filosofe Bonnie Honig houdt een vurig pleidooi voor ‘publieke dingen’, die betekenis geven aan o...

Ludwig Wittgenstein heeft bij leven niet meer dan een boek gepubliceerd: de Tractatus, in 1922. Maar daarna hield hij niet op met schrijven: tot zijn overlijden in 1951 is hij zijn filosofische gedachten blijven optekenen in notitieboekjes. Dit werk is postuum in tientallen edities uitgegeven, vaak geordend naar onderwerp. Wie zich verdiept in deze notities, merkt dat iedere opdeling in thema’s kunstmatig is en een voorlopig karakter heeft.

Zeker weten breekt met die thematische ordenin...

Oplevingen van het denken is het magnum opus van Martha Nussbaum. Dit meesterstuk is gewijd aan emoties. Nussbaum laat zien hoe door de eeuwen heen gedacht en geschreven is over emoties, niet alleen in de filosofie, maar ook in de literatuur en andere kunsten: zij ontleent diepe inzichten aan Dante, Joyce en Proust, schrijft over de emotionele betekenis van muziek en film, en brengt ook persoonlijke ervaringen - met name de dood van haar moeder - in stelling.

In 'Op denkles' beschrijft filosoof Sebastien Valkenberg hoe we ons kunnen wapenen tegen dooddoeners als 'Ieder heeft z'n eigen waarheid'. Een ergere anticlimax is tijdens discussies nauwelijks denkbaar.

Holle kreten, pasklare ideeën en modieuze denkbeelden komen voort uit slordig denkwerk. In 'Op denkles' laat Valkenberg zien waar het misgaat en hoe we zulke uitglijders kunnen voorkomen. Daarbij put hij uit de filosofie: het 'scheermes van Ockham', het evidentiebeginsel, de naturalistische...

• Een must read voor iedereen die begaan is met medisch-ethische kwesties

• Toegankelijk boek vol aansprekende voorbeelden

Doorbraken in de genetica beloven ons veel goeds: genezing en preventie van slopende ziektes. Maar ze brengen ons ook in een lastig parket: we kunnen steeds meer sleutelen aan onze genetische eigenschappen en die van onze kinderen. Een doof paar dat via donorinseminatie per se een doof kind wil, geeft ons een ongemakkelijk gevoel. Of wat te denken van een onvruchtbaar

s...