Huisarts en forensische geneeskunde

Elke huisarts begeeft zich regelmatig, bewust of onbewust, op het terrein van de forensische geneeskunde. Bij euthanasie en letselverklaringen is dit evident, maar ook bij een natuurlijk overlijden moet de arts zich forensische vragen stellen. Hier ontmoeten de jurist en de geneeskundige elkaar en dit is bij uitstek het terrein van de forensisch geneeskundige. De niet forensisch geschoolde medicus heeft niet automatisch feeling met het juridische denkkader. Het invullen van de overlijdensverklaring-B blijft toch eigenlijk altijd een puzzel. In dit boek willen we dit terrein toegankelijker maken voor de gewone huisarts.

Een forensisch arts is ook voor vragen 24 uur per dag beschikbaar: wat moet ik doen bij deze patiënt die waarschijnlijk al een paar dagen dood is, hoe vul ik de B-verklaring in als ik geen idee heb van de doodsoorzaak, is overlijden door alcoholabusus een niet-natuurlijke dood, hoe regel ik een klinische sectie? Veelal kan de forensisch arts u een antwoord geven en niet zelden zal hij naar de plaats van overlijden komen om samen met u te schouwen of het onderzoek over te nemen, al dan niet in samenwerking met rechercheurs van de forensische opsporing.

Arrestantenzorg in de politiecel is een belangrijk onderdeel van de taak van de forensisch arts en hierbij komen de diagnostische en curatieve vaardigheden goed van pas. Veel arrestanten hebben een psychiatrisch verleden en/of zijn verslaafd aan harddrugs.

We besteden uiteraard aandacht aan de natuurlijke en de (mogelijk) nietnatuurlijke dood, postmortale verschijnselen, lijkvinding, maar ook gaan we in op letsels en letselverklaringen, zedendelicten, beroepsgeheim tegenover justitie en euthanasie/hulp bij zelfdoding. Dat forensische geneeskunde een vak in beweging is, moge blijken uit het hoofdstuk over de NODO-procedure, die tijdens het schrijven van dit boek gestart en weer gestopt is.

Omwille van de leesbaarheid is er in dit boek voor gekozen overal de mannelijke persoonsvorm te gebruiken. Overal waar hij, zijn of hem staat, kan uiteraard ook zij of haar worden gelezen.

Hugo Rol is tijdens zijn huisartsenopleiding in 1974 forensisch arts geworden, destijds voor de politie Haarlem en sinds 2001 voor Zuid- en Midden-Kennemerland. Juist de combinatie van huisarts en forensisch arts en de samenwerking in zowel een justitieel als een medisch kader zijn voor hem nog steeds een uitdaging.

In 1980 werd het Forensisch Medisch Genootschap opgericht, de beroepsvereniging voor de forensische geneeskunde. In datzelfde jaar ging Rémy Smitshuijzen werken als gemeentelijke lijkschouwer, een nevenfunctie van zijn werk als sociaal geneeskundige. De forensische taken waren in die tijd nog zeer beperkt. Niet veel later startte hij zijn eigen maatschap van 'politieartsen' in de regio Haarlem; in 1996 werd hij ook opleider Forensische Geneeskunde in Utrecht.

Van de huisartsen kwamen steeds vaker forensische vragen, reden voor Hugo Rol en Rémy Smitshuijzen om vanaf 1998 nascholingen te organiseren en de belangrijkste onderwerpen in dit boek te bundelen. We hopen hiermee een bijdrage te leveren aan het vergroten van uw kennis van de forensische geneeskunde.