Waarom geven we een rode roos aan onze geliefde? Waarom houden we hout vast als we ons willen beschermen tegen ongeluk? Wie kent nog de betekenis en de oorsprong van voorwerpen en gebruiken als de kerststronk, de palmtak en de meiboom? Veel zaken die vandaag banaal lijken, hadden ooit een veel diepere betekenis. Onze gewoonten vinden vaak hun ontstaan in eeuwenoude rituelen met een grote symbolische waarde. In dit magistrale boek komen rituele planten aan bod die inheems of ingeburgerd zijn i...

Christine de Pizan is tegenwoordig vooral bekend door werken als De Stad der Vrouwen, waarin de positie van de vrouw wordt verdedigd. In haar eigen tijd was ze echter minstens zo bekend door haar meer didactische en politiek gerichte werken.De lange weg der studie (geschreven in de winter van 1402-1403) is een schitterend voorbeeld van Christines kijk op de maatschappij, gecombineerd met een pleidooi voor studie en kennis. De tekst is gegoten in de vorm van een visioen waarin gezocht wordt na...

Mores leren, dat is wat de auteurs van laat-middeleeuwse moralistische traktaten en leerdichten letterlijk willen doen. Zich baserend op analyse van een groot aantal van deze werken laat Petty Bange zien hoe zij dat deden. De auteurs wijzen hun lezers op het belang van zelfkennis en waarschuwen voor de zeven hoofdzonden (dochters van Lucifer!) met al hun dochterzonden. Ze leggen de tien geboden uit en vertellen hoe mensen met elkaar moeten omgaan: mannen en vrouwen, ouders en kinderen, geeste...

De Vikingaanvallen en de kruistochten zijn beide historische perioden die tot de verbeelding spreken. De geringe aandacht voor de tussenliggende tiende en elfde eeuw ligt niet aan het ontbreken van opwindende gebeurtenissen, bewijst Kees Niewenhuijsen met ‘Holland in het jaar 1000’. De graven van Holland speelden mee in het telkens wisselende West-Europese krachtenveld.

‘Holland in het jaar 1000’ begint met de moord op de laatste Noormannen-leider, Godfried de Deen. Na diens dood grij...

Wie denkt dat de seksuele revolutie van de jaren ’60 - met vrije seks, trio’s en partnerruil - exclusief van onze tijd is, heeft het mis. Keizer Augustus verbande in het jaar 8 zelfs zijn dochter Julia en zijn vriend en hofschrijver Ovidius om een voorbeeld te stellen tegen hun frivoliteiten in strijd met zijn strenge zedenwetten. In de 13e eeuw kwam er een seksuele opleving. En zo komt álles een keer terug; niet precies hetzelfde, maar als op rijm.

In deze intrigerende roman over het le...

Op zoek naar een doorgang naar Azië voer Henry Hudson in 1609 de rivier op die later zijn naam zou dragen. Daarmee legde hij de grondslag voor de kolonie Nieuw-Nederland, met als hoofdstad Nieuw-Amsterdam, het latere New York. Hudsons tocht en de inbezitname van het gebied rond het eiland Manhattan bracht Nederlandse handelaars en kolonisten in direct contact met Indianen.

Nederlandse predikanten, bestuurders en reizigers deden verslag aan het thuisfront over hun ontmoetingen met 'wilden', z...

Ridders spreken nog steeds tot de verbeelding. Bij het woord denkt men al gauw aan geharnaste krijgers te paard, die er dapper op uit trokken om het onrecht in de wereld aan te pakken. De realiteit is vaak een stuk minder romantisch, al werd in de middeleeuwen het ridder-ideaal in vele teksten verheerlijkt en zijn er talloze platen overgeleverd waarop de chevalier en zijn heldendaden staan afgebeeld. De Manessische Liederhandschrift (veertiende eeuw) is daar een beroemd voorbeeld van.

In Ri...

De tempelorde werd in 1120 opgericht om de pelgrims in het Heilige Land te beschermen. De tempelridders waren gevreesde krijgers en ontpopten zich tot grootgrondbezitters en bankiers. In 1312 werd de grootste religieuze ridderorde ooit ontbonden op bevel van Filips IV de Schone van Frankrijk. Vele tempeliers werden geëxecuteerd. Minder bekend is het belang van de Lage Landen als logistieke en financiële draaischijf van de tempelorde. Jan Hosten vertelt over de Vlaamse roots van de tempelier...

In de middeleeuwen hadden landerijen, wegen of wateren rondom het dorp Warmond allemaal een eigen naam. Net als de straatnamen van tegenwoordig duidden deze namen bepaalde plekken in de ruimte aan. Men spreekt van toponiemen, wat letterlijk plaats-namen betekent.

Anders dan hedendaagse straten of pleinen, die op gezag van de lokale overheid naar de ene of andere overleden president e.d. vernoemd worden, werden historische toponiemen vaak spontaan bedacht door de gewone man. Benoemingsmotieve...

Dit cahier handelt over de medische geschiedenis in de bloeitijd van de scholastiek (1200-1347) en bestaat uit drie delen.

Deel één focust op de universitaire scholastische leermethode voor de kandidaat-medicus. Deze methode wordt aan de hand van voorbeelden belicht (het oog, de vrouwelijke borst, de overdracht van ziekten). Na de dertiende-eeuwse encyclopedisten richten we ons naar de medicus Bernard van Gordon en de chirurg Hendrik van Mondeville, die beiden rond 1300 een belangrijk medis...